Uważność inspirowana koncepcją Mindfulness

Poprzez większe zaangażowanie doświadczysz bycia bardziej w ciele, z większą akceptacją tego, co się pojawia, bez unieważniania, uciekania lub odrzucania siebie. Uważność polega na pielęgnowaniu życzliwego i bardziej akceptującego stosunku do siebie, myśli, uczuć i doznań cielesnych, które się pojawiają. Tempo życia, do jakiego przyzwyczailiśmy się sprawia, że funkcjonujemy w trybie działania, co oznacza, że nawykowo nastawiamy się na osiągnięcie celu i ciągłe analizowanie: gdzie jestem, a gdzie chcę być. To jakby prowadzić samochód z myślą o czekającej rozmowie z szefem: całą drogę toczymy z nim w myślach zaciętą dyskusję, a jak już dotrzemy do pracy, nie potrafimy powiedzieć, co działo się po drodze.

Czasem też może pojawić się obawa, czy w tym wewnętrznym „wyłączeniu na świat zewnętrzny” gdzieś po drodze nie przeoczyliśmy czerwonego światła. Tymczasem, gdybyśmy umieli przełączyć się na tryb bycia, to jadąc samochodem zauważylibyśmy po lewej stronie piękny widok parku spowitego mgłą o wschodzie słońca lub zabawną dziewczynkę z warkoczami, która przechodzi przez pasy i ciągnie za sobą pluszowego misia tuż przed maską naszego samochodu. Gdybyśmy byli w trybie bycia poczulibyśmy zapach owsianki z cynamonem i prażonymi jabłkami na śniadanie, ciepło promieni słonecznych na policzku tuż po wyjściu z domu lub rosę na liściu dojrzewającej truskawki w przydomowym ogródku. To jak życie na „automatycznym pilocie”, a życie w pełni ze świadomością możliwości wyboru. Pięknie pisze o tym Thich Nhat Hanh w książce „Cisza”: „Wiele czasu spędzamy szukając szczęścia, choć świat wokół nas jest pełen cudowności. Samo życie na Ziemi i chodzenie po niej jest cudem, tymczasem większość z nas wciąż pędzi, jakby istniało jakieś lepsze miejsce, do którego należy czym prędzej dotrzeć. Każdego dnia woła nas piękno, ale my rzadko jesteśmy gotowi usłyszeć to wołanie”¹.

Dodatkowo dzięki praktyce uważności zmniejsza się także tendencja do zamartwiania się. Ośmiotygodniowy program MBCT akcentuje postawę ciekawości, akceptacji i życzliwości w stosunku do siebie, dzięki czemu uczestnicy uczą się jak lepiej dbać o siebie. Efekty regularnej praktyki uważności były badane przez około 20 lat zarówno przez autorów programu, jak i przez naukowców na świecie i zostały wielokrotnie potwierdzone w warunkach klinicznych³. Dotyczy to zwłaszcza zapobiegania depresji nawracającej. Uważność stała się elementem terapii psychologicznej, opartej na faktach, a Narodowy Instytut Zdrowia i Doskonałości w Wielkiej Brytanii (NICE) polecił ją jako efektywną terapię, która zapobiega nawrotom depresji. Badania potwierdziły także skuteczność techniki Mindfulness w leczeniu m.in. astmy, chorób serca, chronicznego bólu, cukrzycy, nadciśnienia, nowotworów, zaburzeniach snu, nastroju, odżywiania i lęku. Praca z uważnością jest coraz częściej wykorzystywana w ośrodkach medycznych, szkołach, środowiskach pracy, w sportowych programach szkoleniowych, miejscach rozwoju osobistego i w biznesie. W powszechnym odczuciu ludzie uważają, że są zbyt zajęci, by medytować. Na początek użyteczne są tzw. mikromedytacje, które mogą być praktykowane kilka razy w ciągu dnia przez około 1-3 minut i polegają na tym, by stać się świadomym swojego oddechu. Mogą to być momenty przed podjęciem ważnej decyzji, a także gdy pojawia się uczucie zmęczenia, rozkojarzenia lub stres. Ważne, by przyjrzeć się choć przez chwilę, czy oddech jest płytki, czy głęboki, rozluźnić ciało i starać się objąć swą nieoceniająca uwagą brzuch, który podnosi się przy wdechu i opada przy wydechu. Innym razem, podczas konferencji lub wykładu, można skupić się tylko na słuchaniu, niczym innym. Być może wydaje to się proste, ale na początku może stanowić wyzwanie. 

Przypisy

¹Nhat Hann T., Cisza, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa, 2016.

²Źródło: Polskie Towarzystwo Mindfulness.

³Jankowski, T., Holas, P., Poznawcze mechanizmy uważności i jej zastosowanie w psychoterapii. Studia Psychologiczne
t. 47, 2009, z. 4., s. 59-79.

Bibliografia

Kabat-Zin, J., Praktyka uważności. Ośmiotygodniowy program ćwiczeń pozwalający uwolnić się od depresji i napięcia emocjonalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.

Kabat-Zin, J., Życie - piękna katastrofa: mądrością ciała i umysłu możesz pokonać stres, choroby i ból, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa, 2009. 

Mindfulness for People Who Are Too Busy to Meditate, Gonzalez, M., Harvard Business Review, 2014, źródło: Mindfulness for People Who Are Too Busy to Meditate

Nhat Hann T., Cisza, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa, 2016.

Segal Zindel V., Williams J., Mark G., Teasdale John D., Terapia poznawcza depresji oparta na uważności. Profilaktyka nawrotów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Źródło: Institute for Mindfulness-Based Approaches, 2019. 

Źródło: Polskie Towarzystwo Mindfulness, 2019.

O autorce

Katarzyna Podgórska - jest psychologiem, psychoterapeutką w trakcie certyfikacji Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, absolwentką Erickson College akredytowaną przez International Coach Federation na poziomie Professional Certified Coach, a także licencjonowaną trenerką Komunikacji Transformującej™. Na co dzień pracuje w gabinecie prywatnym, a także w Studenckim Ośrodku Wsparcia i Adaptacji Studentów UJ, gdzie prowadzi grupę Mindfulness. W wolnym czasie podróżuje daleko od szlaków turystycznych.