Przeczytaj artykuł
Szlachetne zdrowie psychiczne, czyli jak znaleźć pomoc w radzeniu sobie z trudnościami psychicznym
Kondycja psychiczna jest ważną składową naszego ogólnego dobrostanu. Dobre funkcjonowanie psychiczne, na które składa się przeżywanie zbalansowanych emocji, budowanie relacji opartych na zaufaniu, skuteczne radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami, motywacja do nowych zadań czy możliwość skutecznej koncentracji i kreatywnego działania, w dużej mierze determinuje naszą jakość życia.
Czynnikami wpływającymi na stan zdrowia psychicznego są indywidualne cechy jednostki (zdolność zarządzania swoimi myślami, emocjami, zachowaniami i relacjami z innymi osobami) oraz uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i polityczne (WHO 2013). W Polsce co piętnasta osoba z grupy wiekowej 18 – 64 lat ocenia swoje zdrowie psychiczne negatywnie (6,8%), a blisko co czwarty dorosły (23,4%) doświadczył co najmniej jednego zaburzenia psychicznego w ciągu życia (Moskalewicz i in. 2012).
Kiedy nakłada nam się wiele codziennych trudności, które nas przytłaczają, warto poprosić bliską osobę o wysłuchanie. Osoba, której ufamy, często jest w stanie zrozumieć nasze bolączki i pomóc w znalezieniu rozwiązania naszych trudności. Jednak, kiedy przygnębienie, zmęczenie lub nietypowe dla nas pobudzenie, rozdrażnienie, poczucie silnego niepokoju, negatywne myśli na swój temat lub trudności w koncentracji nie mijają, a stają się naszą nową rzeczywistością, uniemożliwiającą nam dotychczasowe funkcjonowanie, warto sięgnąć po profesjonalną pomoc. W niektórych przypadkach, np. u osób z łagodną depresją, lekarz rodzinny może dokonać wstępnej diagnozy, zaproponować leczenie farmakologiczne lub przekierować na specjalistyczną konsultację do psychiatry. Z kolei psycholog lub psychoterapeuta pomoże bardziej szczegółowo przyjrzeć się naszej sytuacji i zrozumieć przyczyny naszych przedłużających się trudności. Profesjonalista może zaproponować rozpoczęcie terapii i/lub zachęcić do kontaktu z lekarzem psychiatrą.
Jeśli wsparcia potrzebuje student lub doktorant UJ, poszukiwanie profesjonalnej pomocy warto rozpocząć od Studenckiego Ośrodka Wsparcia i Adaptacji (SOWA), który w razie potrzeby wesprze potrzebującego żaka w uzyskaniu adekwatnej pomocy. SOWA udziela wsparcia w sytuacjach kryzysowych oraz wsparcia psychologicznego dopasowanego do sytuacji studenta/tki.
Standardowa droga do uzyskania pomocy w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia dla osoby dorosłej obejmuje kontakt z odpowiednim dla miejsca zamieszkania Centrum Zdrowia Psychicznego. Przykładowo, osoby mieszkające w rejonie dawnej Dzielnicy Kraków-Śródmieście mogą zgłosić się do Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Psychicznego utworzonego przy Szpitalu Uniwersyteckim (spis krakowskich ulic objętych tym rejonem). Pierwszy kontakt może mieć charakter bezpośredni w Punkcie Zgłoszeniowo – Koordynacyjnym, telefoniczny lub elektroniczny (dane teleadresowe na końcu artykułu). Aby zgłosić się do Punktu nie jest wymagane skierowanie. Kontaktując się z Punktem możemy liczyć na wstępną konsultację i rozmowę z psychologiem lub ewentualne przekierowanie do ambulatorium. W ambulatorium, czyli placówce udzielającej pomocy doraźnej, umówimy się na konsultację z psychiatrą, który zasugeruje, jakiej dalszej pomocy potrzebujemy, np. rozmowy z psychologiem, psychoterapii czy bardziej kompleksowego leczenia np. na oddziale dziennym, opieki całodobowej lub środowiskowej. Pomocna w znalezieniu placówek na terenie danego miasta czy dzielnicy z najbliższymi dostępnymi terminami konsultacji finansowanymi przez NFZ jest strona Informatora o Terminach Leczenia Narodowego Funduszu Zdrowia www.terminyleczenia.nfz.gov.pl.
Profesjonalną pomoc znajdziemy także w prywatnych gabinetach. Decydując się na odpłatną psychoterapię warto jednak upewnić się, czy wybrany profesjonalista dysponuje certyfikatem szkoły psychoterapii oraz czy pracuje pod superwizją. Psychoterapia oferowana przez poradnie zdrowia psychicznego, oddziały szpitalne czy prywatne gabinety psychoterapii mogą mieć charakter indywidualny lub grupowy. W zależności od potrzeb indywidualnych i reprezentowanego przez terapeutę podejścia, proces psychoterapeutyczny może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Szukanie pomocy to pierwszy krok do lepszego radzenia sobie z trudnościami, a podjęcie terapii to szansa także na rozwinięcie skrzydeł.
Punkt Zgłoszeniowo-Koordynacyjny Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Psychicznego
adres: ul. Kopernika 21a, godziny otwarcia: pon.- pt. godz. 8.00 - 18.00.
telefon: 48 600 081 447, tel. 12 424 87 57
adres e-mail: kontakt@uczp-krakow.pl
Bibliografia
Moskalewicz Jacek, Kiejna Andrzej, Wojtyniak Bogdan (red.) Kondycja psychiczna mieszkańców Polski. Raport z badań „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostęp do psychiatrycznej opieki zdrowotnej – EZOP Polska”. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2012.
Whiteford, Harvey A et al., Global burden of disease attributable to mental and substance use disorders: findings from the Global Burden of Disease Study 2010, w: “The Lancet”, 382:9904, s. 1575 – 1586, 2013.
WHO, Mental health action plan 2013-2020, 2013, źródło: https://www.who.int/mental_health/publications/action_plan/en/ [Dostęp online]: 29.09.2020
O autorce
Anna Prokop-Dorner - socjolożka i psycholożka; adiunktka w Zakładzie Socjologii Medycyny UJ CM. Jej zainteresowania badawcze obejmują społeczny kontekst zdrowia psychicznego, strategie radzenie sobie z piętnem choroby psychicznej, kulturowe uwarunkowania przekonań i zachowań zdrowotnych oraz jakościową metodologię badań społecznych.
Podoba mi się
osób polubiło ten artykuł
