Przeczytaj artykuł
Syndrom pustej kartki - jak zacząć pisać pracę magisterską/licencjacką
Kiedy stoimy przed dużym wyzwaniem jakim jest napisanie pracy licencjackiej lub magisterskiej z jednej strony możemy czuć ekscytację i entuzjazm, z drugiej – niepokój i obawy. Jest to sytuacja normalna i doświadcza jej wiele osób, nie tylko w przypadku wyzwań akademickich.
Kiedy jednak czujemy, że negatywne nastawienie zaczyna dominować i może utrudnić nam realizację całego zadania, warto przeznaczyć trochę czasu na analizę sytuacji. Jeśli chcemy być konstruktywni, powinniśmy raczej obserwować niż krytykować. Ocenianie i wyrzuty sumienia prowadzą do poczucia winy, a ono z kolei może być jednym z głównych motorów prokrastynacji, odkładania pisania pracy na nieokreślone ‘później’.
Najprościej jest zaobserwować blokady techniczne, czyli wszystkie zewnętrzne przeszkody, które nie pozwalają nam na rozpoczęcie/kontynuację pracy. Brak doprecyzowanego tematu, brak literatury, brak materiałów, brak kontaktu z promotorem itp. To jasne, że tak duże przedsięwzięcie jak praca licencjacka/magisterska wymaga wielu przygotowań. Nie da się zebrać materiałów i napisać jej w jeden wieczór. Na początek warto przyjąć, że każdy element pracy jest ważny i trzeba świadomie określić sposób jego realizacji oraz przeznaczyć na niego konkretny czas i przestrzeń. Etapy pisania pracy mogą się wydawać oczywiste i wielu studentów czuje, że ma je ‘w głowie’. Umysł nie jest jednak teczką na dokumenty, a konieczność pamiętania i monitorowania stanu realizacji poszczególnych elementów jest na tyle męcząca i angażująca, że może zabraknąć już energii na działanie twórcze. Zatem watro wypisać wszystkie etapy przez jakie będzie trzeba przejść podczas pisania.
Każdy z nich należy uwzględnić w możliwie precyzyjnych szczegółach, tzn. np. jeśli chcemy uwzględnić etap ‘wybór tematu’, jako podzadania możemy wypisać m.in.: przegląd artykułów branżowych, rozmowę z promotorem, wizytę w archiwum prac z ostatnich lat. Można posłużyć się tablicą korkową i karteczkami typu sticky note lub aplikacją do zarządzania zadaniami, np. trello, todoist. Ważne, by każde zadanie miało przypisaną określoną datę realizacji i aby w miarę postępów można było je przenosić na tablicy do kolejnej kolumny.
Kolejny rodzaj trudności, to blokady twórcze – występują, gdy mamy zbyt mało lub zbyt dużo pomysłów, nie wiemy od czego zacząć, brakuje nam doświadczenia w pisaniu. Odpowiedzią na ten typ trudności mogą być ćwiczenia pobudzające kreatywność - szukanie inspiracji w otoczeniu, u innych osób i twórców, zmienianie kontekstu. Syndrom pustej kartki najczęściej utożsamiany jest z taką właśnie sytuacją: masz wystarczająco dużo materiałów oraz gotowy plan, siadasz do pisania i... nie jesteś w stanie sklecić choćby zdania. Biała pustka nowego pliku może onieśmielać i frustrować. Warto w takiej sytuacji zmieniać, co tylko się da, np.:
- Nie pisz! Przetestuj rysowanie, mapy myśli, dyktowanie (programy typu speech to text). Zamiast pustego worda otwórz Excela, Miro, Creately, OneNote lub dowolny ulubiony program. Skorzystaj z szablonów, które one oferują i spróbuj wypełnić je treścią.
- Zmień otoczenie, usiądź po drugiej stronie stołu, zacznij pisać w bibliotece, kawiarni, na ławce w parku, weź kartkę papieru zamiast laptopa, pisz ręką przeciwną do wiodącej.
- Nie siedź – przejdź się, pobiegaj, poćwicz jogę lub prześpij się z pomysłem (lub jego brakiem)
- Zignoruj kolejność – możesz zacząć od wstępu albo od zakończenia, od części teoretycznej lub empirycznej, od początku rozdziału lub jego podsumowania. Sprawdź różne możliwości i oceń, która wydaje Ci się w tej chwili najbardziej pociągająca.
- Wprowadź się w dobry nastrój - zrób przed twórczą pracą coś, co sprawi ci przyjemność, np. zaparz ulubioną herbatę, przeczytaj kilka dowcipów.
- Zrób kilka ćwiczeń przygotowujących do pisania tekstu - np. wypisz 20 słów z twoje branży na wybraną literę, stwórz zdanie, w którym każde słowo ma tę samą liczbę liter, poszukaj wielu możliwych rozwinięć dla jakiegoś akronimu.
- Sięgaj do metafor, stawiaj (zapisuj, rysuj, wyklejaj) dziwne pytania, np. ‘co by było, gdybym pisał/a tę pracę na dnie oceanu?’, ‘jaki zapach mogłyby mieć wyniki moich badań?’, ‘gdyby trzeba było zbudować tę pracę z klocków, jak by wyglądał/a?’
- Zejdź do najmniejszego możliwego celu – napisz tylko jeden akapit albo tylko jedno zdanie.
- Chwilowo odpuść sobie jakość – pisz cokolwiek, co masz w głowie przez 5 minut lub do zapełnienia strony, urządź burzę mózgów, szkicuj, bazgraj, wklejaj cytaty i obrazki z sieci
- Jeśli masz jakąkolwiek treść, spróbuj ją modyfikować, stosując np. metodę SCAMPER.
Najgłębiej tkwią w nas blokady psychologiczne, a ich wykrycie ich wymaga pewnej szczerości wobec siebie. Jednocześnie najtrudniej je przełamywać, ponieważ często w ich przypadku zastosowanie prostych technik rozwijających kreatywność to za mało. Warto w takiej sytuacji przyjrzeć się wewnętrznej narracji, jaką stosujemy odkładając pisanie pracy, a także zastanowić się, jak można stosowane przez nas wymówki przekształcać w myśli wspierające. W poniższej tabeli zebrano kilka przykładów, które mogą pomóc w tej pracy:
| Myśli (wymówki) prowadzące do prokrastynacji | Możliwe przyczyny | Co może pomóc |
|---|---|---|
| ‘Dopóki nie mam wszystkich materiałów, nie mogę zacząć’; ‘Moja praca musi być idealna’ | Perfekcjonizm, nadmierna potrzeba kontroli | Trzymanie się planu. Lepiej realizować zadania jakkolwiek, niż wcale. Myśl, że pierwszą wersję zawsze można poprawić. |
| ‘Nie dam rady, to mnie przerasta, nie nadaję się do tego’; ‘To się nie uda, wszyscy mnie wyśmieją’ | Lęk przed oceną, obniżone poczucie własnej wartości | Koncentracja na zasobach. Wypisanie swoich mocnych stron, przypomnienie sobie sukcesów (np. zdanych egzaminów). Prośba o wsparcie zaufanych osób. |
| ‘Dziś nie mam już na to siły, zajmę się tym kiedy indziej’ | Zmęczenie, brak równowagi między pracą a odpoczynkiem | Zrobienie ustalonego minimum. Rewizja planu pod kątem podstawowych potrzeb (sen, ruch, dieta) |
| ‘Jeszcze mam czas, najpierw coś obejrzę/przejrzę fb’, ‘Życie jest za krótkie, by marnować czas na pisanie pracy’ | Podążanie za rozrywką i zabawą, multitasking, uzależnienie od mediów społecznościowych i in. | Przypominanie sobie misji i celu (piszę pracę licencjacką/magisterską, bo ważne jest dla mnie ukończenie studiów). Zaplanowanie rozrywek po zakończeniu etapu pisania/pracy. Eliminowanie bodźców z otoczenia (np. wyłączanie smartfona). |
| ‘Tego wszystkiego jest za dużo, nie wiem, jak się za to zabrać, ani od czego zacząć’ | Brak dobrego planu, świadomości pierwszych kroków | Dookreślenie poszczególnych zadań i podzadań, które należy wykonać. Osadzenie ich w miejscu i czasie. |
O autorce:
Urszula Szczocarz - psycholog, trenerka, doradczyni edukacyjna i zawodowa. W kręgu jej zainteresowań znajdują się m.in. nowoczesna edukacja, kreatywne techniki uczenia (się), narzędzia coachingowe w pracy z grupą.
Podoba mi się
osób polubiło ten artykuł
